Jedno z najstarszych sanktuariów w Polsce ‒ Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Skulsku ‒ znajduje się na pograniczu ziemi wielkopolskiej i kujawskiej, pomiędzy dwoma jeziorami. Jego początki sięgają początków państwa polskiego, a kościół miał ufundować sam Bolesław Chrobry, pierwszy koronowany w 1025 r. król Polski. Akt fundacji miał być dziękczynieniem za niezwykłe wydarzenie, które w Skulsku miało się wówczas wydarzyć i które wyjaśniać ma nazwę miejscowości.
A mianowicie któregoś dnia król udał się do Kruszwicy, gdzie, wraz z całym dworem i rycerstwem, często przebywał a nawet rezydował przez dłuższe okresy czasu. Bolesław Chrobry wykorzystywał ten czas m.in. by polować wśród okolicznych lasów i jezior. Tak też stało się owego dnia i król wyruszył na polowanie w okolicy południowego Gopła i jezior tzw. skulskich.
W pewnym momencie myśliwi, goniąc za zwierzyną, czując jej bliskość wypuścili psy myśliwskie. Król został z tyłu a charty rzuciły się w pogoń. Po chwili szczekanie i warkot sfory nagle zanikły. Zza krzaków dochodził tylko dźwięk skomlenia…
Zaniepokojeni myśliwi przedarli się przez krzaki i znaleźli się na wąskim przesmyku, od północy i południa otoczonym wodami dwóch jezior skulskich i zamkniętym z pozostałych stron gęstą krzewiną. Ku wielkiemu zdumieniu ujrzeli niezwykły widok: pod jednym z drzew siedziała Matka Boża trzymająca na kolanach zdjęte z krzyża ciało Syna, a obok leżały przed Nią cicho skomlące, skulone psy…
Złożywszy Pani Wszechświata pokłon, rycerze powrócili zawiadomić króla. Ten natychmiast udał się na miejsce zdarzenia, gdzie ciągle warowały skulone psy, a ujrzawszy Matkę Bożą miał oddać Jej hołd i polecić Jej siebie i dwór. Historię tę przedstawia obraz na ścianie prezbiterium po prawej stronie.
Na miejscu objawienia, zwanym odtąd Skulskiem, król rozkazał zbudować kaplicę. Pozostawił jej i jej Pani pierwsze wotum ‒ królewski pierścień. Z biegiem czasu na miejscu kaplicy, kształtem przypominającą ponoć kruszwicką katedrę, zbudowano kościół, najpierw drewniany, a w 1810 r., obecny, murowany kościół.
W głównym ołtarzu owego kościoła umieszczono w XV w. drewnianą figurę Matki Bożej Bolesnej z Chrystusem na rękach, która wkrótce zasłynęła łaskami. W 1997 r. w Gnieźnie Jan Paweł II dokonał uroczystej koronacji Skulskiej Piety. Statua była dwukrotnie w niezwykły sposób ocalona przed zniszczeniem: w czasie okupacji 1941 r. i podczas pożaru głównego ołtarza w 1959 r. Cudowność statuy M.B.B. w Skulsku potwierdziła Komisja Biskupia w 1523 r.
Fot. VICONA
